Eses coses que mos dan un llugar nel mundiu
(El Fielato)
N'Asturies, puede que tamién notros países, tienen les autoridaes y los sos medios afines la manía de situase nel mundiu coles coses más básiques y, daveces, disparataes. Rara ye la selmana na que nun lleamos, col motivu que seya, eso de "esto va poner al conceyu nel mundiu", o a la parroquia, o al barriu, o a Asturies entera. Y si eso nun abastara, los gobiernos danse premios a sigomesmos o a los amigos. Lo mesmo que cada presidente de gobiernu español da la cruz de Carlos III a tolos ganapanes, que diría Machado, que lu rodearon, n'Asturies danse medayes, como esti añu la d'oru de les belles artes a la Semana Negra. Pa l'alcaldesa de Xixón, Ana Gonzalez, ye un reconocimientu a la so "resistencia", mientres que pa Ángel de la Calle, director del eventu, ye "un reconocimientu pa la ciudá que la fixera posible". Pues tóos contentos, y besos y abrazos. La conseyera de cultura, Berta Piñan, va más allá: "llograra ser referencia n'Europa y Llatinoamérica". Tamién tenemos un referente mundial nos premios Príncipe de Asturias, agora Princesa, mañana igual Príncipe otra vuelta.
Yo viaxé bastante y normalmente por motivos docentes y d'investigación. Naide nun me preguntó nunca polos premios Príncipe y tampoco pola Semana Negra. Cuando falaba de Xixón y d'Asturies ente europeos tinía que desplicar que yera un pequeñu rinconín al oeste del País Vascu. Y en Llatinoamérica puede que sepan d'Asturies nalgunos grupos que se recuerden de les migraciones del XIX porque conocen a dalguién que ye descendiente d'asturianos. Y del presente saben, por exeplu n'Arxentina, del Sporting, especialmente los yá mayulones, por aquello de Ferrero.
N'Europa y nos Estaos Uníos nun hai nin una referencia a los premios Príncipe. De la Semana Negra, ¿qué dicir? Y nun vemos referencia porque los premiaos son tan conocíos, tan premiaos cuando los llamen al Campoamor, qu'una medaya d'Uviéu dada por una neña Borbón tien la mesma dignidá que la que pudieran recibir de l'asociación d'amigos de la flauta dulce de Fürstenwalde. Son los premiaos los que dan llustre a los premios y, de pasu, a la monarquía española, mientres qu'el fechu de que l'actu seya n'Uviéu ye indiferente. Podría ser la ceremonia en Tomelloso o en Sabiñánigo. De fechu, yo mesmu sentí un día, na universidá, non nuna tabierna tomando cachaça, dicir qu'el rei d'España diérai un premiu a Fernando Henrique Cardoso. Yera un Príncipe, esi premiu que pon Asturies nel mundiu.
Tóo esto, nos tiempos que cuerren, ye fácile de siguir. Abasta con entrar n'internet y ver dende aú siguen les noticies y les cellebraciones, y vemos qu'en denguna parte. Pol contrariu, en munches partes del mundiu saben d'Asturies pola fiesta les piragües. Y, dalgo sosprendente, a la muerte de Quini pudimos lleer una columna en The New York Times. ¡Vaya!, que nel mundiu tamos puestos por coses mui distintes a les que mos cuenten. Y, falando d'otra cosa, el fechu históricu pol que se conoz a Asturies en mediu mundiu ye la revolución de 1934, pa bien o pa mal sigún quien opine.
¿Qué persones mos ponen nel mundiu? Anguaño seguramente sólo un cocineru como José Andrés, que sí exerce d'asturianu frecuentemente. Severo Ochoa, l'asturianu más conocíu, ye calificáu como nortiamericanu d'orixe español, ya españoles a seques son Fernando Alonso, María Neira o Luis Enrique. Puede qu'el gran asturianu del que saben la nacionalidá ye Flórez Estrada n'Oxford, onde tien una classroom col so nome dende hai cuásique doscientos años, cosa que la Universidá d'Uviéu nun tuvo ata 2005.
La verdá ye que nesto nun ye Asturies dalgo estremao a otres comunidaes: per esos mundios de Dios nun saben tampoco, de xuru que por suerte pa Galicia, que Franco yera gallegu. Pero ye que la diferencia asturiana ye que los nuesos próceres, da lo mesmo de dreches que d'esquierdes, son tan palurdos y provincianos que piensen que l'universu ye'l reserváu del restorán nel que comen o la carpa feriante de llibros y chorizos, y que l'hotel Reconquista ye como'l Crillon, l'Ashford o'l Taj Lake.
.jpg)
